Het team van abbs Elzenhagen in Amsterdam

Toelichting van de school

Bloem der Kennis Naast de basisvakken rekenen en taal, zijn geschiedenis, aardrijkskunde en kennis van de natuur van oudsher de vakken op de basisschool, waarmee kinderen zich leren oriënteren in en op de wereld om hen heen. Mede door technische en wetenschappelijke ontwikkelingen op het gebied van communicatiemiddelen, worden kinderen van nu in een ogenschijnlijk steeds kleiner wordende wereld vaak overstelpt met informatie, op een manier waar hun grootouders niet van hadden kunnen dromen. Hoe bereid je kinderen van nu dan voor op hun toekomst, zonder in te boeten op ouderwets goed onderwijs? Ook met een tablet in de hand, moet je per saldo goed kunnen rekenen en voor het schrijven van een e-mail is meer nodig dan Google alleen. Op Elzenhagen vullen we het antwoord op deze vraag in door onderscheid te maken in de wijze waarop wij de leerstof aanbieden van de basisvakken enerzijds en de wereld oriënterende vakken anderzijds. Voor de basisvakken rekenen, lezen, schrijven, taal en spelling gebruiken wij methodes, die op verantwoorde wijze passen bij onze visie op onderwijs. Medebepalend voor de uiteindelijke keuze is ook geweest of alle kerndoelen voor het basisonderwijs gedurende de schoolloopbaan van het kind worden aangeboden en behandeld. De vakken, die thuishoren in het domein van wereldoriëntatie, beeldende vorming en expressie worden op ABBS Elzenhagen echter thematisch aangeboden. In onze opvatting over onderwijs worden kinderen namelijk pas echt uitgedaagd om te leren, wanneer de verschillende vakgebieden – net als in de moderne wereld om hen heen - in relatie staan tot elkaar en worden aangeboden in een betekenisvolle leeromgeving. In plaats van losse methodes te gebruiken, hebben we een eigen ‘Elzie-methode’ ontwikkeld, waarmee wij de voorgeschreven leerstof door de jaren heen systematisch over diverse thema’s verdelen. Een redelijk unieke manier van werken, die inmiddels de belangstelling heeft gewekt bij diverse geledingen in het Amsterdamse onderwijsveld. Om vervolgens in de praktijk een goede balans te vinden tussen de zeer belangrijke ‘hoofdvakken’ en de al net zo belangrijke ‘zaakvakken’, hanteren we op ABBS Elzenhagen de vuistregel: in de ochtend de basis en ’s middag de thema’s! Deze manier van werken heeft geleid tot een (didactisch) onderwijs model, dat wij – niet gespeend van enige ambitie – de titel ‘Bloem der Kennis’ hebben meegegeven. In het logo, dat voor dit model ontworpen is, zijn de verschillende vakgebieden onderverdeeld in vier bloembladeren met in het hart de vakken geschiedenis en aardrijkskunde, omdat zonder begrip van tijd en ruimte het hier en nu zinloos blijft. De stengel van de bloem wordt in deze beeldspraak gevormd door het bewegingsonderwijs, waarmee de opgedane kennis geaard en getoond kan worden. In de zon staan vervolgens de vier kernwoorden van onze leerlijn ‘Leren leren’. Deze dient als vliegwiel voor de wijze waarop kinderen leren zich de kennis eigen te maken, te verwerken en toe te passen in hun verdere ontwikkeling. Hiermee wordt het wat en het hoe van onze onderwijsvisie eenvoudige verbeeld: om te kunnen groeien en bloeien, hebben alle onderdelen van de bloem evenveel recht op onze onverdeelde aandacht. De indeling van dit hoofdstuk over de door ons gehanteerde werkwijze en gebruikte methodes is gebaseerd op dit onderwijsconcept. ‘MijnKleutergroep’ Op ABBS Elzenhagen werken we met ingang van dit schooljaar in de groepen 1 en 2 met ‘MijnKleutergroep’. Een systeem van doorlopende leerlijnen, die inhoudelijk zijn opgebouwd uit een overzichtelijk doelenset, gebaseerd op de SLO-doelen. Met MijnKleutergroep wordt het volgen en vastleggen van de ontwikkeling van kinderen niet langer een tijdrovend karwei, maar worden kleuters, op een voor de leerkracht plezierige manier, gevolgd. Daarnaast kunnen (thematische) activiteiten en dagelijkse routines eenvoudig worden gepland en zijn analyses snel gemaakt. De gestandaardiseerde lesmethodes zijn niet leidend voor het didactisch handelen van de leerkracht, maar dienen als lesmateriaal om een passend en effectief lesaanbod uit samen te stellen. Hierdoor wordt de leerkracht als professional (weer) in staat gesteld proactief te handelen en rekening te houden met de ontwikkeling van de (individuele) leerlingen in zijn of haar groep. OGO Overigens maken we in de eerste twee leerjaren nog helemaal geen gebruik van methodes en staat het OntwikkelingsGerichte Onderwijs centraal, waarbij de (schoolbrede) thema’s in de groepen 1 en 2 het kader vormen om de leerstof aan te bieden. Per thema wordt het accent gelegd op van te voren bepaalde aspecten van het voorbereidende onderwijs. (Zie ook ‘MijnKleutergroep’.) De activiteiten, die door de leerkracht worden aangeboden en aansluiten op het thema, bevatten vaak een spelkarakter, omdat juist jonge kinderen in hun spel worden gemotiveerd om te leren. Of het nu gaat om een onbekende letter, een moeilijk woord, om cijfers of het leren van een nieuwe vaardigheid, het spel biedt jonge kinderen een kans om zich nieuwe betekenissen persoonlijk eigen te kunnen maken. Anders gezegd: de in een thema gevatte activiteiten doen een beroep op én ontwikkelen de affectieve, cognitieve en normatieve kwaliteiten van de leerling. De taak van de leerkracht is daarbij de leerlingen te helpen bij de opdrachten, die ze graag willen doen, maar die ze nog niet zelfstandig tot een goed einde kunnen brengen. Zo worden de leerlingen steeds weer uitgedaagd om een nieuwe stap te zetten in een voor hen nog onbekend gebied. Themagericht onderwijs Zoals gezegd, werken we niet alleen in de onderbouw, maar ook in de midden- en bovenbouw met (schoolbrede) thema’s. Om de thema’s inhoudelijk uit te kunnen diepen, gebruiken we een projectmatige werkvorm met een vaste structuur, waarin verschillende onderwerpen aan bod komen door één thema in deelgebieden te verkennen. Hoewel de inhoud en de uitwerking per thema enorm kan verschillen, ligt de werkstructuur van deze projectvorm vast. Hierdoor kan het team deze werkvorm per groep, per bouw of schoolbreed inzetten, wat de intensiteit van het thema op school natuurlijk enorm vergroot. Bovendien kunnen we met deze manier van werken handen en voeten geven aan een paar belangrijke kernwoorden uit onze visie op het onderwijs. Door projectmatig met de thema’s aan de slag te gaan, kunnen we namelijk een beroep doen op wat een kind al weet, de leerlingen uitdagen hun kennis te vergroten en aansluiten bij de ontwikkelingen in de maatschappij. Overigens merken we, dat door themagericht onderwijs te geven niet alleen de leerlingen, maar ook leerkrachten en ouders uitgedaagd worden om zich in velerlei interessante zaken te verdiepen! Presentatie In ons onderwijsconcept Bloem der Kennis is ook opgenomen, dat ieder (schoolbreed) thema verplicht wordt afgesloten met een presentatie. Voor zo’n presentatie is het nodig om de inhoud van de leerstof presentabel te maken voor anderen. Het leren presenteren van wat je bedacht of gemaakt hebt en het willen zien van wat anderen hebben gedaan, moet voor kinderen de gewoonste zaak van de wereld zijn. Vaak wordt er tijdens zo’n presentatie gebruik gemaakt van de technieken, die bij diverse expressievakken aan de orde zijn gekomen. Deze vakken krijgen daardoor een extra betekenisvolle context voor de kinderen en de plaats die ze verdienen. Overigens kan de manier waarop deze presentaties plaatsvinden per thema enorm verschillen, maar het zorgt er wel voor, dat uw kind vol trots het door hem of haar geleerde aan u kan tonen. Zodoende blijft u betrokken bij de ontwikkelingen, die uw kind doormaakt, wat een levendige aanvulling is op de meer officiële rapportage.